Formaður Heimssýnar hefur sent forseta Íslands svohljóðandi bréf:
Reykjavík, 25. apríl 2025
Forseti Íslands
Halla Tómasdóttir
Staðarstað, Sóleyjargötu
101 Reykjavík
Heiðraði forseti
Enn á ný hefur ríkisstjórn Íslands lagt fyrir Alþingi frumvarp til laga um forgang löggjafar sem á sér rætur í EES-samningnum. Sama á við um skuldbindingar sem innleiddar eru með stjórnvaldsfyrirmælum. Frumvarpið er jafnan nefnt „bókun 35“.
Í stjórnarskrá lýðveldisins Íslands segir að Ísland sé fullvalda ríki og að löggjafarvaldið sé aðeins í höndum Alþingis og forseta Íslands. Sífellt vandséðara er að það fyrirkomulag að taka við löggjöf frá útlöndum, undir hótunum um refsingar verði hún ekki samþykkt, standist stjórnarskrána. Bókun 35 hnykkir rækilega á þessu fyrirkomulagi og færir stjórnkerfið því enn fjær þeim ramma sem stjórnarskráin setur.
Er þetta ekki aðeins álit Heimssýnar, heldur fjölda sérfræðinga sem tekið hafa málið til skoðunar. Hafa þeir allir efasemdir um að lögin standist stjórnarskrá. Þeirra rök verða ekki endurtekin hér, en vísað er til umsagna Arnars Þórs Jónssonar, fyrrverandi dómara, um frumvarpið, álits Jóns Steinars Gunnlaugssonar, fyrrverandi hæstaréttardómara og prófessors í lögum, sem gerð er grein fyrir í umsögn Hjartar J. Guðmundssonar um umrætt frumvarp. Einnig er vísað til greinar Markúsar Sigurbjörnssonar, fyrrverandi forseta hæstaréttar, í afmælisriti EFTA árið 2014, til greinar Stefáns Más Stefánssonar fyrrverandi prófessors í lögum í Morgunblaðinu, 17. febrúar 2025 og til umsagnar Skúla Sveinssonar hæstaréttarlögmanns um frumvarpið. Þá er einnig vísað til umsagna Ögmundar Jónassonar, fyrrverandi dómsmálaráðherra, fyrrnefndrar umsagnar Hjartar J. Guðmundssonar og umsagna Heimssýnar um ýmsa þætti þessa máls.
Einnig verður ekki annað séð en að drjúgur meirihluti þjóðarinnar, skv. skoðanakönnun sem gerð var að beiðni Heimssýnar, sé andvígur málinu. Samþykki Alþingi lögin um bókun 35 er því komin gjá milli þings og þjóðar.
Félagið Heimssýn, sem hefur að markmiði að standa vörð um fullveldi Íslands, hefur af þessu máli mjög miklar áhyggjur. Í því sambandi verður ekki hjá því komist að minna á að frumvarp það sem hér um ræðir var ekki hluti EES-lagabálksins þegar sá samningur var samþykktur. Það var meðal annars vegna þess að ef svo hefði verið, hefði samningurinn gengið gegn stjórnarskránni.
Förum við þess góðfúslega á leit við forseta Íslands að hann veiti máli þessu viðeigandi athygli og beini því til ríkisstjórnar og Alþingis að virða stjórnarskrána. Fari svo að Alþingi samþykki umrætt frumvarp förum við fram á að forseti staðfesti ekki þau lög, enda gangi þau gegn stjórnarská lýðveldisins.
Fyrir hönd Heimssýnar
Haraldur Ólafsson, formaður
Mynd: Arctic Circle, CC BY 2.0, via Wikimedia Commons.
