Frétt á vef Útvarp Sögu:
Í Síðdegisútvarpinu á Útvarpi Sögu ræddi Arnþrúður Karlsdóttir við Harald Ólafsson prófessor í veðurfræði við Háskóla Íslands og formann Heimssýnar um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildildarviðræður Íslands að Evrópusambandinu og áhrif alþjóðlegra breytinga á umræðuna um ESB-aðild. Hlusta má á þáttinn í spilaranum hér að neðan.
Endurtekin krafa um þjóðaratkvæðagreiðslu
Haraldur telur að umræða um aðild Íslands að Evrópusambandinu sé sett á dagskrá aftur og aftur án þess að ný rök fylgi. Málið sé alltaf fært fram í tengslum við alþjóðlega atburði óháð því hverjir þeir eru. Hann bendir á að þessi umræða hafi nú komið upp vegna stefnubreytingar Bandaríkjanna gagnvart Úkraínu en telur það ekki eiga að vera ástæða fyrir Ísland til að taka stórar ákvarðanir um aðildarviðræður. Hann leggur áherslu á að íslensk stjórnvöld eigi að fylgjast með þróun mála og meta stöðuna út frá hagsmunum Íslands en ekki láta ytri þrýsting ráða för.
Óstöðugleiki í Evrópu og áhrif á umræðuna
Hann telur að staðan í Evrópu sé óviss og bendir á að Evrópuþjóðir séu tvístígandi í afstöðu sinni til stríðsins í Úkraínu. Það sé bæði mikil stríðsáhersla hjá sumum ríkjum á sama tíma og önnur ríki vilji draga úr þátttöku sinni. Í þeirri stöðu sé mikilvægt fyrir Ísland að halda sig til hlés og gæta varúðar í samskiptum sínum við Evrópusambandið og önnur stórveldi.
Evrópusambandið vill verða herveldi
Haraldur gagnrýnir þá þróun að Evrópusambandið sé að leggja aukna áherslu á hervæðingu. Hann telur að margir valdamenn þar vilji gera sambandið að herveldi og að núverandi ástand sé notað sem rök fyrir frekari hervæðingu. Hann bendir á að Evrópuþingið hafi samþykkt stofnun evrópsks hers fyrir mörgum árum en að þróunin hafi gengið hægt þar til nú. Hann varar við því að Ísland láti glepjast inn í þessa stefnu og leggur áherslu á að landið gæti sjálfstæðis síns í varnarmálum.
Mikilvægt að senda ekki skilaboð sem skaða viðskiptahagsmuni
Hann bendir á að Bandaríkin séu ósátt við viðskiptahalla gagnvart Evrópusambandinu og hafi boðað tolla á vörur þaðan. Því hafi verið velt upp hvort Ísland gæti lent í sama hópi en hann telur það ólíklegt þar sem Ísland er ekki hluti af Evrópusambandinu. Hann telur hins vegar mikilvægt að Ísland gæti orða sinna í alþjóðasamskiptum og sendi ekki skilaboð sem gætu skaðað viðskiptahagsmuni.
Varað við því að Ísland verði leikfang í stórveldapólitík
Haraldur varar við því að Ísland taki afstöðu í deilum stórveldanna án þess að hafa beina hagsmuni af því. Hann telur mikilvægt að stjórnvöld reyni að halda hlutleysi sínu og leggi áherslu á góð samskipti við allar þjóðir án þess að sogast inn í deilur sem ekki varða Ísland beint. Hann leggur áherslu á að landið verði ekki leiksoppur í átökum stórveldanna.
Upplýsingagjöf og þekking almennings á málinu
Hann bendir á að umræðan, um Evrópusambandið á Íslandi, sé oft byggð á misvísandi upplýsingum og orðalagi sem gefi ranga mynd af raunveruleikanum. Hann telur mikilvægt að almenningur fái réttar upplýsingar um hvað innganga í Evrópusambandið myndi raunverulega fela í sér og hvernig það hefði áhrif á hagsmuni Íslands